2020
Παράγοντες κόπωσης και προπόνηση για Τένις
Η απόδοση στο τένις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα μέγιστης επιτάχυνσης σε κρίσιμες μπαλιές καθώς και την αντοχή σε παρατεταμένα σπριντ. Ο αθλητής σε κάθε του μετακίνηση εκτελεί περίπου 3 μέτρα και η διάρκεια κάθε πόντου δεν ξεπερνά συνήθως τα 10’’. Κατά τη διάρκεια όμως ενός παιχνιδιού πρέπει να εκτελέσει μέχρι 300-400 σπριντ και το διάλειμμα μεταξύ των πόντων (10’’-25’’) δεν εξασφαλίζει πλήρη αποκατάσταση για τα κάτω άκρα. Η κύρια ενεργειακή πηγή στον αγώνα είναι η φωσφοκρεατίνη (PCr) και το ATP (αναερόβιο αγαλακτικό σύστημα). Η PCr εξαντλείται στο τέλος κάθε πόντου και δεν αποκαθίσταται πλήρως στο διάλειμμα με αποτέλεσμα τα αποθέματα PCr και ATP να μειώνονται σημαντικά στο τέλος του αγώνα. Η αύξηση του γαλακτικού οξέος είναι συνήθως μικρή (3 mM) και οφείλεται κυρίως στην ενεργοποίηση μυϊκών ινών ταχείας συστολής. Σε ορισμένες όμως έντονες και παρατεταμένες προσπάθειες μπορεί να πάρει τιμές κοντά στα 8 mM. Οι κύριοι περιοριστικοί παράγοντες για την απόδοση φαίνεται να είναι η ελάττωση της PCr, η συσσώρευση ιόντων φωσφόρου καιH+ και η μείωση του μυϊκού γλυκογόνου στις γρήγορες μυϊκές ίνες. Επίσης πρόωρη κόπωση μπορεί να προέλθει από αφυδάτωση και υπερθερμία καθώς και από μικροτραυματισμούς από την πλειομετρική κίνηση των άνω και κάτω άκρων.
Για τη βελτίωση της απόδοσης σημαντικό ρόλο παίζει η ενυδάτωση και η διατροφή πριν και κατά τον αγώνα. Η χορήγηση διαλλείματος μικτών υδατανθράκων (2,5-5%) προστατεύει από την εξάντληση του μυϊκού γλυκογόνου, την αφυδάτωση και την υπερθερμία. Η προπόνηση σε υψηλό επίπεδο αθλητών πρέπει να ακολουθεί την αρχή της εξειδίκευσης των προσαρμογών. Οι αρχάριοι και οι μέτρια γυμνασμένοι ασκούμενοι για να βελτιώσουν την απόδοσή τους σε αντοχή και ταχύτητα θα πρέπει να ασκούνται με ξεχωριστά προγράμματα αντοχής (κυρίως συνεχόμενη άσκηση) και σπριντ. Οι καλοί αθλητές πρέπει να ακολουθούν ένα πιο εξειδικευμένο στο άθλημα τύπο προπόνησης. Καλύτερη απόδοση επιτυγχάνεται με την προπόνηση αντοχής στα σπριντ με διαλειμματική άσκηση (10-30 μέτρα στο 100% της έντασης). Σε σχέση με τη συνεχόμενη άσκηση, που εξασφαλίζει μόνο αερόβιες προσαρμογές, η διαλειμματική ενισχύει και την αναερόβια διαδικασία.
Επιπλέον δραστηριοποιούνται οι μυϊκές ίνες που χρησιμοποιούνται στον αγώνα δηλαδή οι ίνες ταχείας συστολής και βελτιώνεται περισσότερο η μεταφορά των μεταβολιτών της αναερόβιας γλυκόλυσης (καλύτερη αιματική ροή και συστήματα εξουδετέρωσης) καθώς και η σύνθεση γλυκογόνου, PCr και ATP. Η επαναληπτική
προπόνηση με μεγάλο διάλειμμα μεταξύ των προσπαθειών σπριντ (εξασφαλίζοντας πλήρη αποκατάσταση των ενεργειακών αποθεμάτων) αυξάνει κυρίως τα αναερόβια ένζυμα και βελτιώνει τη νευρομυϊκή συναρμογή και τη μέγιστη επιτάχυνση. Εξάλλου έχει δειχθεί ότι οι προπονημένοι αθλητές δεν ευνοούνται τόσο με τη συνεχόμενη άσκηση από τη στιγμή που έχουν αποκτήσει τα βασικά επίπεδα αντοχής. Επομένως συνίσταται η κύρια μορφή προπόνησης να είναι διαλειμματική ή επαναληπτική προπόνηση με μέγιστη ένταση-ταχύτητα.
Βιβλιογραφία
Burgomaster KA, Hughes SC, Heigenhauser GJ, Bradwell SN, Gibala MJ. Six sessions of sprint interval training increases muscle oxidative potential and cycle endurance capacity in humans. J Appl Physiol. 2005, 98(6):1985-1990.
Hornery DJ, Farrow D, Mujika I, Young W. Fatigue in tennis: mechanisms of fatigue and effect on performance. Sports Med. 2007, 37(3):199-212.